فرآیند ترانشیپ و ترانزیت در حوزه واردات و صادرات کالا نقش مهمی دارند. تجارت و حمل نقل کالاها در حوزه بین المللی تحت تاثیر عوامل مختلفی است. در بیشتر موارد کالا به صورت مستقیم وارد کشور مقصد نمی‌شود و قابلیت بارگیری و انتقال مستقیم را ندارد. از این رو برای انتقال کالا به کشور مقصد باید از طریق کشور میانی یا کشور واسطه نقل و انتقالات را انجام داد.
به این صورت که ابتدا کالا وارد کشور واسطه می‌شود و با تغییر وسیله حمل و نقل ارسال کالا به کشور مقصد انجام می‌شود. این روش در حوزه تجارت ترانشیپ گفته می‌شود. ترانشیپ معمولا به منظور دور زدن تحریم ها علیه کشور مقصد انجام می‌شود و در کاهش هزینه های حمل و نقل هم موثر است. در واقع ترانشیپ زیر مجموعه ترانزیت کالا است که در ادامه بیشتر به تفاوت های این دو فرایند می‌پردازیم.
ترانشيپ چيست؟
فرآیند ترانشیپ به انتقال کالا به مقصد میانی و بعد از ان به مقصد اصلی گفته می‌شود. این فرایند زمانی انجام می‌شود که هیچ گونه مسیر مستقیمی برای ارسال کالا به مقصد وجود نداشته باشد. یا گاها تغییر وسیله حمل و نقل در طول سفر باعث انجام این فرایند می‌شود مثلا بار از کشتی تخلیه و به هواپیما انتقال داده می‌شود. دلیل دیگری که باعث انجام ترانشیپ می‌شود ادغام کردن کالاهای کوچکتر به یک محموله بزرگ یا برعکس است.
معمولا همه تجار و بازرگانانی که در حوزه بین الملل فعالیت می‌کنند با قوانین کشور مقصد و فرآیند ترانشیپ آشنایی دارند و بر اساس آن عمل می‌کنند. مشکلات گمرکی یا ممنوعیت ورود کالا مواردی هستند که بر سر راه تجارت افراد قرار میگیرد که ناچار به برگشت کالا و یا ترخیص کالا از یک گمرک دیگر هستند. تحریم ها یکی از اصلی ترین مشکلاتی است که سر راه تجار و بازرگانان قرار میگیرد. در تحریم ورود برخی از کالاها ممنوع است و قوانین سختی برای ان ها اعمال می‌شود. در چنین شرایطی ترانشیپ کالا یا روش حمل و نقل ترکیبی می‌تواند در رفع این مشکلات موثر واقع شود.
ترانشیپ کالا چیست آیا این خدمات یک رویه گمرکی است؟
ترانشیپ چیست و ایا برای تمامی فعالیت های نقل و انتقال کالا این فرایند لازم است؟ به طور کلی خدمات ترانشیپ یا ترانشیپمنت کالا یک رویه گمرکی نیست. این فرایند تنها زمانی انجام می‌شود که در واردات و صادرات کالا مشکلات متعددی از قبیل تحریم ها و هزینه های گزاف حمل و نقل به وجود بیاید.
ترانشیپ کالا چگونه انجام می‌شود؟
بعد از اینکه با مفهوم ترانشیپ چیست اشنا شدید بهتر است با نحوه انجام این فرایند هم آشنا شوید. زمانی که کالا بنا به دلایلی قابلیت تخلیه در مقصد را نداشته باشد از روش ترانشیپ استفاده می‌شود. این فرایند عمدتا برای محمولات کانتینری کاربرد دارد. زمانی که کانتینرها در مبدا بارگیری شوند در بنادری که قرار است این فرایند انجام شود محمولات خود را تخلیه می‌کنند. محمولات مجدا روی یک وسیله حمل و نقل دیگر مانند کشتی قرار داده می‌شود تا به مقصد اصلی ارسال شوند. در انجام این کار شرکت های مختلفی از قبیل شرکت حمل و نقل دریایی ، زمینی و هوایی بین المللی دخیل هستند و هماهنگی ها باید قبل از تخلیه و بارگیری در این شرکت ها انجام شود.
بهتر است قبل از انجام فرآیند ترانشیپ از تمام شرایط و قوانین حاکم بر آن مطلع شوید. گاها ممکن است حمل کالا به روش های راحت تر و کم هزینه تری انجام شود و نیازی به ترانشیپ نباشد. اما برای برخی از تجار این روش موجب صرفه جویی زیادی در هزینه ها می‌شود.
برای درک بهتر فرآیند ترانشیپ می‌توانیم اینگونه توضیح دهیم: فرض کنیم هدف از حمل و نقل کالا، ارسال آن به کشورهای دور دست مانند آفریقای جنوبی است. طبیعتا در چنین شرایطی صادرات مستقیم برای این کشور وجود ندارد. از این رو تجار ناچار هستند از روش حمل و نقل کالا به صورت ترانشیپ استفاده کنند. به صورت کلی برای انتقال کالا در یک مسیر بهتر است از فریت بار استفاده کنید. ارسال بار به آلمان، استرالیا، کانادا و غیره به راحتی با فرآیند فریت امکانپذیر است.
دلایل انجام ترانشیپ کالا
تجار و بازرگانان دلایل مختلفی برای انتخاب فرآیند ترانشیپ دارند که در زیر به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
- گاها هزینه های صادرات و واردات مستقیم کالا بسیار بالاست. از این رو برای کاهش هزینه ها از این خدمات استفاده می‌شود.
- اگر در کشور مقصد، بندر برای تخلیه و بارگیری وجود نداشته باشد.
- اگر برای انتقال کالا از کشور مبدا به کشور مقصد یک روش مستقیم وجود نداشته باشد.
- بندر مقصد نهایی امکانات و تجهیزات کافی برای تخلیه و بارگیری محمولات را نداشته باشد.
- وجود تحریم ها می‌تواند باعث شود تا ورود برخی از کالاها به صورت مستقیم به کشور مقصد ممنوع باشد از این رو با ترانشیپ به راحتی می‌توان تحریم ها را دور زد.
تفاوت ترانزیت و ترانشیپ چیست؟
ترانزیت کالا و ترانشیپ کالا دو فرایند رایج در حوزه تجارت بین الملل هستند که قطعا تمامی افرادی که در این حوزه فعالیت می‌کنند با آنها آشنایی دارند. این دو فرایند گاها توسط افراد تازه وارد اشتباه گرفته می‌شوند. فرآیند ترانشیپ همانطور که در مقاله اشاره کردیم زیر مجموعه ای از ترانزیت کالا است.
به طور کلی ترانزیت کالا به فرایندی گفته می‌شود که کالای گمرک نشده از یک گمرک به گمرک دیگری انتقال داده می‌شود. در واقع به کالایی که از طرف فروشنده ارسال شده است و هنوز به دست خریدار نرسیده است کالای ترانزیتی گفته می‌شود. ترانزیت یک فرایند بین المللی است و قوانین خاصی در کشورهای مختلف دارد. اما ترانشیپ فرایندی است که کالا ابتدا با نظارت گمرک وارد یک منطقه گمرکی می‌شود و پس از آن با تغییر وسیله حمل و نقل به مقصد دوم ارسال می‌شود.
در فرایند ترانزیت هیچ تغییری در ابزار حمل و نقل ایجاد نمی‌شود و فقط کالا توسط وسیله حمل و نقل اصلی از یک گمرک وارد گمرک دیگری می‌شود. اما در فرآیند ترانشیپ تغییراتی در وسیله حمل و نقل ایجاد می‌شود. مثلا ممکن است کالا ابتدا با کشتی وارد گمرک کشور میانی شود و پس از آن به وسیله ی هواپیما به مقصد دوم صادر شود.
قیمت ترانزیت کالا و ترانشیپ کالا در کشورهای مختلف بر اساس قانون و مقررات آنها تعیین می‌شود. سیاست های رقابتی تا حد زیادی روی هزینه ی این دو فرایند تاثیر می‌گذارند.
در ترانزیت کالا تجار موظف هستند که پرونده گمرکی تشکیل دهند و حق گمرک را پرداخت کنند. البته به این معنی نیست که در فرآیند ترانشیپ نباید حق بیمه پرداخت کنید.
در هر دو روش جابجایی کالا لازم است که مطابق با قوانین و مقررات کشور مقصدی که بار در ان تخلیه و بارگیری می‌شود عمل کنید و تمام هزینه های گمرکی را مطابق تعرفه های کشورهای مقصد و مبدا پرداخت کنید.